NPS Information In Marathi – मित्रांनो आजच्या लेखांमध्ये आपण नॅशनल पेन्शन स्कीम म्हणजे नक्की काय या विषयावर सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत व तसेच नॅशनल पेन्शन स्कीम योजनेचे प्रकार व त्यामध्ये गुंतवणूक कशी करावी त्याचे फायदे काय आहेत नियम अटी एनपीएस कोणासाठी योग्य आहे की नाही त्यासाठी अर्ज कसा करावा. या सर्व विषयांवर आपण आपल्या या लेखांमध्ये पूर्ण माहितीचा समावेश करणार आहोत.
NPS Information In Marathi | National Pension System योजना माहीती मराठीत
NPS (National Pension System) म्हणजे राष्ट्रीय पेन्शन प्रणाली, जी भारत सरकारने नागरिकांना निवृत्तीनंतर आर्थिक स्थैर्य आणि सुरक्षितता प्रदान करण्यासाठी सुरू केली आहे. ही एक दीर्घकालीन गुंतवणूक योजना आहे, ज्यामध्ये व्यक्ती आपल्या निवृत्तीच्या काळासाठी निधी जमा करू शकतात. NPS योजना पब्लिक, प्रायव्हेट, आणि असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी खुली आहे.
NPS ही योजना निवृत्तीनंतर आर्थिक स्थैर्य देण्यासाठी योग्य आहे. कमी खर्च, कर बचत, आणि चांगल्या परताव्यामुळे ही योजना अनेकांसाठी आकर्षक ठरते. मात्र, निधी काढण्यावरील मर्यादा आणि बाजारातील जोखीम लक्षात घेऊन गुंतवणुकीचा निर्णय घ्यावा.
NPSची मुख्य वैशिष्ट्ये:
- निवृत्तीची आर्थिक तयारी:
- निवृत्तीच्या काळासाठी नियमित उत्पन्न (पेन्शन) मिळवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग.
- सुवर्णिम भविष्य:
- दीर्घकालीन गुंतवणूक असल्याने निवृत्तीनंतरचा जीवनस्तर चांगला राखता येतो.
- गुंतवणुकीतील पारदर्शकता:
- सरकारद्वारे नियमन केल्यामुळे ही योजना सुरक्षित आणि पारदर्शक आहे.
- टियर-1 आणि टियर-2 खाती:
- टियर-1 खाते: मुख्य पेन्शन खाते (बांधील निधी).
- टियर-2 खाते: बचतीचे लवचिक खाते (स्वेच्छेने पैसे काढता येतात).
- व्यावसायिक निधी व्यवस्थापक:
- तुमच्या गुंतवणुकीचे व्यवस्थापन अनुभवी निधी व्यवस्थापकांकडून केले जाते.
- पुरवठा करण्यायोग्य निधी:
- एनपीएसमध्ये जमा केलेला निधी इक्विटी (शेअर्स), डेब्ट (कर्जरोखे), आणि सरकारी रोखे यामध्ये गुंतवला जातो, ज्यामुळे चांगला परतावा मिळतो.
NPSचे फायदे:
- कर बचत (Tax Benefits):
टियर-1 खाते:
वार्षिक ₹1,50,000 पर्यंत गुंतवणुकीवर आयकर कलम 80C अंतर्गत करसवलत.
कलम 80CCD (1B) अंतर्गत ₹50,000 अतिरिक्त कर सवलत.
- उत्कृष्ट परतावा:
इक्विटी मार्केटमुळे दीर्घकालीन चांगले परतावे मिळण्याची शक्यता असते.
- गुंतवणुकीत लवचिकता:
निधी व्यवस्थापक किंवा निधीचा प्रकार (इक्विटी/डेब्ट) बदलण्याची परवानगी.
- कमी खर्च:
इतर गुंतवणूक योजनांच्या तुलनेत NPSमध्ये व्यवस्थापन शुल्क कमी असते.
- निवृत्तीपर्यंत निधी जमा:
खातेदार वयाच्या 60 वर्षांपर्यंत पैसे जमा करू शकतो.
- पेन्शनचा पर्याय:
निवृत्तीच्या वेळी 60% रक्कम एकरकमी काढता येते, तर उर्वरित 40% अनिवृत्त आयुष्यासाठी पेन्शन योजनेत गुंतवले जाते.
NPS अंतर्गत गुंतवणुकीचे प्रकार:
- अॅक्टिव्ह चॉइस (Active Choice):
- गुंतवणुकीचा प्रकार (इक्विटी, कॉर्पोरेट रोखे, सरकारी रोखे) तुम्ही निवडू शकता.
- ऑटो चॉइस (Auto Choice):
- तुमच्या वयानुसार गुंतवणुकीचे वाटप आपोआप ठरते. वय वाढल्यावर जोखीम कमी होते.
NPS खाते उघडण्यासाठी लागणारी कागदपत्रे:
- आधार कार्ड किंवा पॅन कार्ड (ओळख प्रमाणपत्र).
- रहिवासाचा पुरावा (उदा., आधार, विजेचे बिल).
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो.
- सहीचा नमुना.
NPSसाठी योगदान कसे द्यावे?
- किमान वार्षिक रक्कम:
- टियर-1 खाते: ₹500 पेक्षा जास्त.
- टियर-2 खाते: ₹250 पेक्षा जास्त.
- देयक पद्धती:
- ऑनलाइन पद्धती (नेट बँकिंग, UPI).
- ऑफलाइन पद्धती (बँक शाखांद्वारे).
NPSचे तोटे:
- निधी बांधील (Lock-in Period):
- वयाच्या 60 वर्षांपूर्वी मुख्य रक्कम काढता येत नाही (काही विशेष परिस्थिती वगळता).
- पेन्शनसाठी मर्यादा:
- निवृत्तीच्या वेळी एकूण रकमेपैकी 40% रक्कम अनिवृत्त निधीसाठी अटकाव असतो.
- जोखीम (Risk):
- इक्विटीमध्ये गुंतवणुकीमुळे बाजार जोखीम असते.
NPS खाते बंद केल्यावर काय होते?
- 60 वर्षांनंतर:
60% रक्कम एकरकमी काढता येते.
40% रक्कम पेन्शनसाठी गुंतवावी लागते.
- 60 वर्षांपूर्वी बंद केल्यास:
फक्त 20% रक्कम काढता येते.
उर्वरित 80% रक्कम पेन्शनसाठी अटकाव असतो.
- मृत्यू झाल्यास:
पूर्ण रक्कम लाभार्थ्याला दिली जाते.
NPS खाते उघडण्याची प्रक्रिया:
- जवळच्या बँक शाखेत (POP – Points of Presence) किंवा NPS च्या अधिकृत वेबसाइटवरून खाते उघडू शकता.
- अर्ज भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करा.
- खाते क्रमांक (PRAN – Permanent Retirement Account Number) मिळाल्यावर नियमित योगदान सुरू करा.
तर अशाप्रकारे आपण एमपीएस म्हणजे नक्की काय व त्याचा वापर कसा केला जातो त्याचे फायदे नियम अटी प्रकार व एनपीएस मध्ये गुंतवणूक कशी करावी त्याची प्रक्रिया आपल्या लेखांमध्ये आपण जाणून घेतलेली आहे. तर हा लेख तुम्ही नक्कीच वाचावा आणि तुम्हालाही एम पी एस मध्ये गुंतवणूक करायची असल्यास पूर्ण माहिती वाचून पुढील प्रक्रिया करावी..अश्याच माहिती साठी आमच्या लेखमराठी या वेबसाइट ला भेट द्या.
NPS (राष्ट्रीय पेन्शन प्रणाली) संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs):
NPS म्हणजे काय?
NPS (National Pension System) म्हणजे निवृत्तीच्या काळात आर्थिक स्थैर्य देण्यासाठी तयार केलेली सरकारी पेन्शन योजना. ही योजना खासगी, सार्वजनिक आणि असंघटित क्षेत्रातील नागरिकांसाठी उपलब्ध आहे.
NPS खाते कोण उघडू शकतो?
वय: 18 ते 70 वर्षे वयोगटातील कोणताही भारतीय नागरिक.
NRIs (Non-Resident Indians) सुद्धा खाते उघडू शकतात.
NPSचे फायदे काय आहेत?
1. निवृत्तीनंतरचे उत्पन्न: निवृत्तीच्या वेळी नियमित पेन्शन मिळते.
2. कर बचत: ₹2,00,000 पर्यंत करसवलत.
3. चांगले परतावे: इक्विटी आणि डेब्टमध्ये गुंतवणुकीमुळे उच्च परतावा मिळण्याची शक्यता.
4. गुंतवणुकीतील लवचिकता: निधी व्यवस्थापक किंवा गुंतवणूक पर्याय बदलण्याची सुविधा.
NPS अंतर्गत किती प्रकारचे खाते आहेत?
1. टियर-1 खाते: मुख्य पेन्शन खाते, जिथे निधी काढण्यावर मर्यादा असते.
2. टियर-2 खाते: वैकल्पिक बचत खाते, जिथे निधी काढण्यावर कोणतीही मर्यादा नाही.
NPS सुरक्षित आहे का?
होय, NPS भारत सरकारच्या नियमनाखाली येते आणि त्याचे व्यवस्थापन अनुभवसंपन्न निधी व्यवस्थापकांकडून केले जाते.
निवृत्तीच्या वेळी NPS खातेधारकाला किती रक्कम मिळते?
1. 60% रक्कम एकरकमी काढता येते (करमुक्त).
2. 40% रक्कम अनिवृत्तीपेन्शनसाठी गुंतवावी लागते.